KORTDAGNOTITIES: Emile Polak (1889-1915)

In mijn onderzoek naar jonggestorven dichters in Nederlands taalgebied, zijn ook een tweetal personen opgenomen die vanwege hun afstamming de Nederlandse taal mogelijk machtig zijn geweest maar publiceerde in het Frans - één van hen is Emile Polak.

Emile Polak werd geboren op 1 oktober 1889 te brussel als zoon van Edouard Henri Polak (1862 Brussel) & Betsij Pollux (1858 Rotterdam)van wie hij een Franstalige opvoeding genoot.

Emile werkte als muziekrecensent voor het dagblad Le Soir & verschillende andere periodieken & publiceerde geregeld gedichten die bewondering vonden bij collega's als Emile Verhaeren, Karel van de Woestijne & Helene Swarth.

Zijn debuut Les Sentiers Du Silence, verschenen in 1914 te Parijs, werd dan ook lovend ontvangen.

Alle deuren leken voor de jonge dichter open te gaan, maar na een voordracht in den Rotterdamschen Kring (januari 1915) werd hij echter bevangen door roodvonk, waaraan hij enkele weken later op 8 februari 1915 te Rotterdam zou bezwijken.

Zijn tweede bundel Vers la vie, die hij vlak voor zijn overlijden nog had afgerond, verscheen in 1920.

Met een jonggestorven schilder aan tafel zitten

Met een jonggestorven schilder aan tafel zitten.

Deze regel viel me te binnen, toen ik van de week in bovenstaand boekwerk uit 1996 zat te bladeren & mijn oog op de volgende passage viel:

"Achterafgezien is de jonggestorven René Daniels (1950-1986) misschien wel de ideale vertegenwoordiger van het nieuwe schilderen in al zijn frisheid geweest"

Met andere woorden: wie niet meer produceert, bestaat niet meer.

KORTDAGNOTITIES: Mark Baumer (33)

 

Honderd dagen lang hield de dichter Mark Baumer een blog & een vlog bij van zijn blootsvoetse wandeltocht door de verenigde staten om zodoende de aandacht te vestigen op hedendaagse klimaatsveranderingen, zowel natuurlijk als politiek tot hij enkele dagen geleden door een SUV van de weg werd gereden - hij werd drieëndertig jaar oud.

KORTDAGNOTITIES: Arie Hondorp (1952-1973)

("In dit Papier gekropen" - Arie Hondorp - Boekhandel Lovink, Lochem 1988 - 200 ex.) 

 

Arent Jan (Arie) Hondorp werd op 5 februari 1952 te Lochem geboren als zoon van Gerrit Hondorp (1922-1979) & Aaltjen Ziggers (1923-2010) & overleed op 19 november 1973  te Warnsveld - slechts 21 jaar oud.

Arie begon op zijn vijftiende met het schrijven van gedichten & zou dit blijven doen tot ongeveer zijn achttiende toen hij, na door verschillende uitgeverijen (waaronder Querido) te zijn afgewezen, zijn aandacht verlegde naar het schrijven van songteksten (In het Engels)

Van de plusminus 70 gedichten die hij achterliet selecteerde zijn familie er uiteindelijk 24 die zij het waardevolst en kenmerkend achtte, waaronder het gedicht "retteketet" dat op 24 juni 1969 bekroond werd in een poezië-prijsvraag uitgeschreven door de VARA.

Hieronder het slot van "retteketet":

en ik laat mijn handen zakken
want het land warschauwitz blijft
ondanks nimbus of zelfmoord
ondanks was of zal zijn

vanmorgen heeft kleine peter
een stengun gekocht
het ding loopt op een batterij

Bonanza
Batman
Boem

 

Hoewel het tijdens zijn leven dus nooit tot een bundel is gekomen zijn er tussen 1967 & 1970 nog wel her en der een aantal gedichten in kranten en tijdschriften verschenen. Zo trof ik in het vrije volk van 27 mei 1968 (Arie was toen dus 16) een gedicht aan van zijn hand over de Vietnamoorlog met daarin de toch wel treffende regel "het eind van hun leven is een komma gebleven"

Als afsluiting nog een tweetal gedichten van Hondorp uit de bundel:

KORTDAGNOTITIES: Maurits Heeman

Maurice Antoine Mathilde Heeman werd  op 6 januari 1906 te Antwerpen (geverifieerd doormiddel van het lichten van zijn geboorteakte) geboren als zoon van Ludovicus Joannes Maria Heeman (dagbladschrijver) & Maria Louisa van de Cote, en in 1930 verscheen de postume bundel het beukende leven, maar over zijn sterftejaar spraken de verschillende bronnen elkander nogal eens tegen, de ene keer was er sprake van 1923 en de andere keer hield men vol dat hij in 1926 verscheiden was & zoals wel vaker had ik geen idee hoe de man / jongen er precies uit had gezien, tot ik vandaag op zijn bidprentje stuitte & voila.

 

KORTDAGNOTITIES: Piter Hindriks Akkerman (1910-1934)

 

Ontving vandaag het bovenstaande postume bundeltje van Piter Hindriks Akkerman, van wie ik wel reeds een tijdens zijn leven verschenen kerstverhaal in mijn bezit had,

maar van wiers poëzie ik me tot op hedenmorgen nog geen beeld kon vormen, al blijft het Fries tot op zekere hoogte natuurlijk wel een obstakel. Maar we hebben er nu in ieder geval wel een gezicht bij.

Piter Akkerman werd dus geboren op 30 september 1910 als zoon van Hendrik Akkerman (1875-1960), plaatselijk kruidenier & Sjoukje Harmsma (1881-1965) te Akkrum. Kort na zijn geboorte verhuisde het gezin naar Oldeboarn waar Piter de rest van zijn leven zou wonen. In 1914 zou het gezin nog uitgebreid worden met de geboorte van Lutske (1914-1995). Verder is mij vooralsnog weinig over deze dichter bekend.

Hij overlijd op 28 juni 1934 te Leeuwarden, slechts 23 jaar oud. Waarschijnlijk in het ziekenhuis, aangezien de in de bundel afgedrukte gedichten, die hij in de laatste twee jaar van zijn leven geschreven heeft, bol staan van een godsvruchtbaar lijden en de wetenschap dat hij niet oud zou worden. Zie onderstaand gedicht, dat hij anderhalf jaar voor zijn dood op papier zette.

**

KORTDAGNOTITIES: over een gedicht van Simon Vinkenoog & Norma Pater (1960-1985)

Hoewel ik bovenstaand drukwerkje al jarenlang in mijn bezit heb, kwam ik er vandaag pas achter dat het in 1986 door Exponent uitgegeven gedicht naar alle waarschijnlijkheid is opgedragen aan de jonggestorven dichteres Norma Pater, waarvan ik vandaag in de catalogus van het KB het postume bundeltje "een woord zo vers als brood" uit 1990 (De Vlier Eibergen) aantrof. Ik kende haar niet, maar haar verhaal, hoe kort ook, zal me, mezelf zo langzamerhand  een beetje kennende, wel nooit meer loslaten.
 
(Norma Pater werd geboren op 27.8.1960 in Den Haag & kwam op 22.6.1985 tezamen met haar twee kinderen om in een woningbrand te Amsterdam.)

Op zoek naar haar woorden verblijf ik in stilte.

KORTDAGNOTITIES: Maarten Quaijtaal (1982-2010)

Naast Pieter van Renssen (1902-1936) & Tine van Berken (1870-1899) waren mij binnen ons taalgebied geen jonggestorven dichters bekend die tevens of specifiek voor kinderen schreven, tot ik van de week bij het struinen door de catalogus van het KB op onderstaand bundeltje uit 2012 stuitte.

Het bleek om een postume publicatie van ene Maarten Quaijtaal (1982-2010) te gaan.

Hoewel ik me bij sommige gedichten niet aan de gedachte kon onttrekken dat hij zichzelf nog enkele schaafwerkzaamheden in het vooruitzicht had gesteld zou het toch zeker zonde zijn geweest indien dit ons onthouden was. Om van de illustraties van Roeland Kneepkens nog maar te zwijgen.

KORTDAGNOTITIES: DE DOOD GAAT IN STAPELS HIER

De dood gaat in stapels hier

Alsof ik aan de jonggestorven dichters mijn handen nog niet vol genoeg heb, weet ik mezelf de laatste tijd eveneens omgeven door jonggestorven prozaisten, wielrenners, schilders, dagboekschrijvers, verzetsstrijders, beeldhouwers, zangers, boksers, acteurs etc, etc,

Maar ook dichterbij huis beginnen de grenzen steeds meer te vervagen. Neem de stapel met gefotokopieerde bundels, opgedragen aan jonggestorvenen, uit vooral de 18^e & 19^e eeuw, die hier de weg naar het overzicht behoorlijk begint te versperren.

Daarnaast kan er natuurlijk ook nog gedacht worden aan dichters wiens schrijf carrière in den spreekwoordelijke knop gebroken werd terwijl ze zelf de grens van 35 ternauwernood of ruimschoots overschreden,  zoals arthur rimbaud (1854-1891) & leopold andrian (1875-1951) die rond hun twintigste vrijwillig een punt achter hun poetisch oeuvre zette

 

 

of emile nelligan (1879-1941) die rond diezelfde leeftijd in een inrichting terecht kwam om vervolgens veertig jaar lang vanuit het geheugen zijn eigen jeugdgedichten te herschrijven.

KORTDAGNOTITIES: George van den Boorn (1911-1944)

Kwam vandaag op het spoor van George van den Boorn, Rector van het Ursulinenklooster te Posterholt, actief lid van het verzet & in die hoedanigheid op drieëndertig jarige leeftijd op het kerkhof van Effeld (even over de grens) geëxecuteerd. 

Op het DBNL kan men een tweetal gedichten in het Limburgs dan wel in het Maastrichts vinden. Maar dat valt natuurlijk in het niets bij het glas in lood raam dat na de oorlog in het voormalige landbouwhuis van het klooster in zijner nagedachtenis werd onthuld. Iets waar de doorsnee heilige nog stil van zou worden.

KORTDAGNOTITIES - Alexander Lawrence Posey (1873-1908)

Las vandaag "The Poems of Alexander Lawrence Posey - The Creek Indian Poet" uit 1910.

KORTDAGNOTITIES - Nika Turbina (1974-2002)

"do not tie my wounded wings, i do not fly anymore"

Nika Turbina was acht toen ze deze (profetische) woorden schreef, negen toen ze debuteerde (met een bundel waarvan er in rusland rond de 30.000 exemplaren werden verkocht), tien toen ze door de Russische staat als vorm van propaganda de wereld over werd gestuurd, elf toen ze te Venetië een gouden leeuw won & haar debuut vertaald werd in het Engels, twaalf / dertien toen het mistig begon te worden, zestien toen ze trouwde & naar zwitserland vertrok, tweeëntwintig toen een eerste poging om zich van het leven te beroven door uit het raam van haar appartement te springen mislukte, zevenentwintig toen...

KORTDAGNOTITIES: Lorri Jackson

 

Het blijft aanvullingen regenen op het wereldwijde web. Zo vond ik vandaag de bundel "my mouth is a hole in my face" van Lorri Jackson (1961-1990), die enkele weken voor haar dood (een overdosis) van de ondergrondse persen kwam gerold.

SCREW AGE

dear mom, this weekend
i ended
up in another state
at this party
with these black
biker dudes, a club
called the wheels
of soul. for a half
gram i pissed
in this old guy's mouth
he said his name was
attitude. i think
there was a camera
in the room. now he wants me
to have his babies. he says
i'm a real woman. i'm a little
suspicious. whaddo you think

MOGELIJKHEDEN (I)

je kunt jezelf door het hoofd schieten
tijdens een familiebezoek

tijdens een live uitzending zonder autocue 

een flatgebouw esthetisch vinden 

**

je kunt jezelf verhangen aan het hek rond je oude school
op een heuvel aan een dode boom

zonder het uitzicht ook maar één moment in twijfel te trekken

**

je kunt het lijden van de oude jood gebruiken - om te zeggen dat het mist

KORTDAGNOTITES: Vivian Usherwood

Stuitte vandaag op het verhaal van Vivian Usherwood, die in 1959 te Jamaica geboren werd, met zijn ouders naar Londen verhuisde & aldaar op twaalfjarige leeftijd debuteerde met een bundel waarvan er uiteindelijk 18.000 exemplaren verkocht zouden worden. Zonder verder nog iets (vindbaars) gepubliceerd te hebben, kwam hij echter reeds negen jaar later om het leven bij een woningbrand te Stoke Newington. Hij werd slechts 21 jaar oud.

KORTDAGNOTITIES : Leon Bonvin

Daags nadat een Parijse kunsthandelaar geweigerd had zijn schilderijen aan te schaffen, verhing Leon Bonvin (1834-1866) zich in het bos van Meudon.

Over het uitzicht dat hem ooit zo inspireerde, hoor je nauwelijks nog iemand.