Een keuze uit de gedichten van Saul van Messel (1)

Saul van Messel is een pseudoniem van Jaap Meijer. Jaap Meijer werd in 1912 in Winschoten geboren in een arm orthodox-joods gezin. Na het overlijden van zijn vader werd de pas twaalfjarige Jaap Meijer naar Amsterdam gestuurd waar hij de opleiding voor rabijn volgde. Hij is geschiedenis gaan studeren en promoveerde in 1941. Jaap Meijer trouwde met Liesje Voet en zij kregen een zoon, Ischa Meijer. Van 1943 tot 1945 zat het gezin in verschillende Duitse concentratiekampen. Alledrie hebben zij de oorlog overleefd. Na de oorlog kregen Jaap en Liesje nog twee kinderen. Jaap Meijer is onder andere geschiedenisdocent geweest en privaatdocent in de joodse geschiedenis. Ook schreef hij poëzie waarvan veel in het Gronings, de taal uit zijn jeugd. Een terugkerend thema in zijn werk, maar ook in zijn leven is identiteit. In 1993, een paar maanden na de dood van zijn vrouw, overleed Jaap Meijer.

Hieronder volgt het poetische werk van Saul van Messel.

•Kaddisj (1965)
•Zeer zeker en zeker zeer (1967)
•Mammoeth mijn muze (1968)
•Het beloofde land. Joodse gedichten (1968)
•Strelen om de stam (1968)
•Bruid waar blijft je mond? Een bundel priapeeën (1969)
•Bloedrood en zonder schaamte (1969)
•Het heden laat verstek gaan (1969)
•Vrouger of loater (1969)
•Twijspaalk mien bloasbaalk (1970)
•Mien laid dat vlogt (1970)
•Syndroom, Joodse poëzie (1971)
•Het eeuwige leven, een bundel doodspoëzie (1972)
•Het geluid hing te trouwen (1972)
•Roofvogel tijd (1977)
•Vaderland in den vreemde. Joodse balladen uit Groningerland (1982)
•Drenthe, een bundel joodse poëzie (1982)
•Groningen (1983)
•Bourtange (1984)
•Tolk van 't olle volk (1984)
•De dialect-poëzie samengevat in Ongeneeselk, Grunneger gedichten (1985)
•Tougelieks, Verzoamelde Grunneger gedichten (1987)
•Naoogst (1991)
•Twijderweegns (1991)

Op het hierboven genoemde Tougelieks na is het op de dag van vandaag nog steeds wachten op een gedegen verzameld werk, laat staan dat er op het moment een gedegen selectie uit zijn poëzie verkrijgbaar is. Misschien ben ik één van de weinigen, maar ik voel dat toch als een gemis.

Om hier enigszins aan tegemoet te komen zal ik de komende maanden telkens enkele van mijn favoriete van messel gedichten op mijn blog plaatsen - in de hoop dat ik hiermede geen vreselijke misdaad bega verblijf ik.

Veenkoloniën

mijn grootmoeder heeft
vannacht slecht geslapen

de joodse begraafplaats
te oude pekela werd geschonden

maar vreemd
ze lachte weer als vroeger

toen wij haar schedel
in de modder vonden

---

toegift

in de tulpstraat
ontmoette ik
28 april 1942
een joodse jongen
die één dag
voordat het officieel
in de dagbladen
werd verplicht gesteld
al een jodenster
droeg

hij ging er
geen uur later
de gaskamer om
in

---

festspiele Salzburg (1969)

een felle vrouw
kijkt mij aan

instinctief voel ik
of mijn jodenster
wel goed zit

---

gieten / gedenksteen

cohen / cohen / cohen
uit dit land
van groene den

nijveen / gudema en valk
schrijf ze god
maar aan de balk

jodennamen in een kei
in een land
van lila hei

golgotha met rente
gaat dit zien
in drenthe

---

pipo

in bergen belsen
waren geen vogels
geen bloemen

wel kinderen

---

alle gedichten afkomstig uit de bundel Syndroom/ joods poëzie nijgh & van ditmar 1971